Prawf Mot

Dyma gyfrol go wahanol, yn gyfuniad o hunangofiant a nofel. Cawn gan Bethan Gwanas stori Mot y Ci a stori Lea a ddaeth yn berchennog iddo. Mae'r nofel yn glyfar iawn wrth ein harwain trwy gyfrwng lleisiau’r cymeriadau. Mae yna elfennau o ddigrifiwch eithriadol ac yna tristwch, felly mae'r pegynau'r llon a'r lleddf yn gwmni i'r darllenydd ar daith ddifyr dros ben.



Roeddwn i, fel amryw o rai eraill, wedi camddehongli'r teitl, gan feddwl mai prawf MOT ydoedd. Disgwyliais droi at stori am ymbalfalu dan fonet y car neu am asesiad iechyd gan feddyg! Ond teitl clyfar iawn ydyw Prawf Mot, gan roi stori i ni am y ci Cymreig (a Chymraeg) llawn cymeriad wrth iddo asesu addasrwydd cariadon i'w berchennog!



Mae arddull Bethan Gwanas yn wych, fel y disgwyliwn, ac fe fyddwn yn sicr yn dweud fod apêl y llyfr yn eang iawn ac yn hynod o addas i ddysgwyr oherwydd ei arddull hawdd, ddiymdrech, sy'n adlewyrchiad o wir dalent Bethan fel awdur.



Mae yn y nofel gyfeiriadau modern a deallus tuag at hiliaeth y medrwn ni i gyd uniaethu â hwy, ac mae yna sawl foeswers yn ogystal. Mae gweld bywyd trwy lygaid y ci, yn enwedig y disgrifiad “dwygoes”, wedi gwneud i mi fod yn fwy ystyriol wrth weld cŵn pan af am dro.



Mae darlun o gylch bywyd bob yr un ohonom yn medru amrywio cymaint, ac yma yn sicr mae yna stori werth ei darllen. Mae gonestrwydd Mot yn annwyl a difyr iawn, a'i eiriau'n llawn doethineb: “... ond yn y bôn, rydan ni gwn yn tueddu i weld bywyd yn ddu a gwyn, yn caru ein ffrindiau a brathu’n gelynion os leciwch chi, ond mae pobl wastad yn gorfod gneud pethau’n gymhleth, yn cael trafferth caru mor llwyr â ni, ac yn cymysgu cariad ac atgasedd nes bod y du a’r gwyn wedi troi’n rhyw gawl llwyd, dryslyd.”



Yn sicr mae hon yn nofel gyfoes, ysgafn a llawn deallusrwydd. Mae'n werth ei phrynu! ~Tegwen Morris @ www.gwales.com