Cyfres Stori Sydyn: Operation Julie

Llyfr Cymraeg. Llwyddodd Operation Julie i chwalu marchnad gyffuriau fwya'r byd. Marchnad o filiynau o dabledi LSD - cyffur oedd yn cael ei wneud yn gudd mewn labordy yng nghanolbarth Cymru. ~Publisher: Y Lolfa

Cymeriadau lliwgar yn ymddangos yng nghefn gwlad Cymru, heddlu cudd yn byw fel hipis mewn carafán, ac aelodau o’r Rolling Stones yn Nhregaron! Mewn byd ffuglennol, efallai y gallech gredu fod y pethau anhygoel yma wedi digwydd go iawn. Ond, yn wir, ffeithiau yw’r rhain, ac fe ddigwyddodd hyn i gyd yng Nghwm Blaencaron yn ystod y 1970au.



Mae’n anodd credu i’r ymgyrch hon, a alwyd yn ‘Operation Julie’, barhau am dros dair blynedd. Arestiwyd 120 o bobl, canfuwyd gwerth £100 miliwn o dabledi LSD, ac ardal Tregaron yng ngorllewin Cymru oedd canolbwynt yr holl helynt.



Gyda Dick Lee, Pennaeth Uned Gyffuriau’r heddlu, yn arwain yr ymgyrch, defnyddiwyd pob math o dechnegau newydd ac arloesol i wrando ar sgyrsiau ffôn y troseddwyr, ac i ddilyn eu ceir ar hyd lonydd bychain cefn gwlad Cymru.



Mae sawl hanesyn doniol ac ysgafn yn y llyfr megis y stori am ddefaid yn cnoi drwy’r ceblau a roddwyd mewn caeau i drosglwyddo gwybodaeth bwysig i'r heddlu. Trodd y trosglwyddydd mewn un man yn erial radio am fod y defaid wedi cnoi drwy’r tâp insiwleiddio, a’r heddweision yn gwrando ar Caniadaeth y Cysegr!



Roedd y byd cyffuriau yn Llundain, America ac ar draws y byd a’i lygaid ar gefn gwlad Cymru yn y cyfnod hwn. Bu aelodau’r grŵp cyffuriau a’r gwerthwyr cyffuriau yn byw ymysg trigolion yr ardal am flynyddoedd, a doedd hi ddim yn beth anghyffredin i weld ‘Smiles’, neu Alston Frederick Hughes (i roi ei enw cywir iddo) yn yfed yn nhafarn y Talbot yn Nhregaron.



Wedi blynyddoedd o wylio a gwrando, tarodd Operation Julie ar fore dydd Gwener 25 Mawrth 1977. Disgynnodd yr heddlu ar Dregaron, Llanddewibrefi, Maesycrugiau a Chwm-ann. Yng nghartref un o’r dynion yn Llundain, canfuwyd gwerth miloedd o LSD pur mewn pecynnau o uwd ac Alpen!



Roedd yr heddlu wedi llwyddo i ddal nifer fawr o’r grŵp cyffuriau a oedd yn gweithio yn yr ardal, ond noda Lyn Ebenezer fod cylch Tregaron, hyd heddiw, yn llawn hanesion a straeon anhygoel am gyffuriau ac arian wedi'u cuddio mewn stof llosgi coed, neu ar y mynydd uwchlaw pentref Llanddewibrefi.



Llyfr clir, syml ac uniongyrchol yn cyflwyno hanes yr ymgyrch mewn ffordd ysgafn a diddorol. ~Hawys Tomos @ www.gwales.com