Dedfryd Oes

Os oes gennych chi ddiddordeb yn wythdegau’r ganrif ddiwethaf, diddordeb yn effaith radicaleiddio ein dyddiau ni, a'ch bod yn mwynhau stori dda, bydd Dedfryd Oes yn siŵr o blesio.



Mae’n nofel sy’n darllen yn rhwydd, ac mae ynm gyfuniad da o ddisgrifio a deialog sy’n sicrhau bod y nofel yn symud yn ei blaen yn ddigon sionc. Ond er y darllen rhwydd mae yma gysyniadau digon cymhleth – yn arbennig effaith aberth a brad a ddatgelir drwy’r prif gymeriad, Siôn. Mae yma hefyd drafod effaith unigrwydd a cholled, siom a throi cefn.



Mae’r nofel yn dechrau yn yr wythdegau hwyr, pryd y ceir digwyddiad sy’n newid byd y prif gymeriad, yn llythrennol felly. Wedyn mae yna fwlch o ugain mlynedd cyn bod ail ran y stori'n cychwyn o ddifri. Mae rhywbeth braf iawn am y toriad yma, mae’n gyfle i asesu sut mae’n cymdeithas ni wedi newid.



Un o’r pethau difyrraf am y nofel yw’r ffaith fod yr awdur yn amlwg yn sicr o’i faes wrth drafod agweddau ar ddiogelwch, a ffrwydron. Mae rhywun yn teimlo bod y ‘ffeithiau’ a gynigir yn dal dŵr, bod yna wybodaeth yn sail i’r sgrifennu.



Un o gryfderau’r stori, a rhywbeth sy’n cyfleu unigrwydd Siôn i’r dim, yw’r prinder cymeriadau. Rhywun sy’n byw ar gyrion cymdeithas yw e, ac yn arbennig felly yn ail ran y stori. Drwy roi’r ffocws bron yn gyfan gwbl ar Siôn mae’r awdur yn caniatáu i ni ddod i’w adnabod yn dda.



Yn ddi-os mae hanes Meibion Glyndŵr yn ennyn ymateb, boed hynny’n ymateb cefnogol ai peidio, ac mae’n amhosib darllen am yr hanes hwnnw, a’r trais diweddarach a geir yn y nofel hon, heb lunio barn am y gweithredu. Mae mynnu ymateb darllenydd yn gryfder, yn ein gwneud ninnau’n rhan o’r stori.



Yn bendant, mae hon yn nofel sy'n werth ei darllen. ~Dana Edwards @ www.gwales.com