Aderyn Prin

Mae Lena yn aderyn prin. Yn Gymraes Gymraeg o'r Waunfawr, hedfanodd ymhell i Washington lle llwyddodd i gael ei derbyn fel un o swyddogion yr FBI. Fel unrhyw aderyn prin caiff ei gwarchod. Caiff hefyd ei hela.



Dydw i ddim wedi bod yn gyffyrddus erioed yn darllen nofelau cyffrous gyda chefndir Americanaidd yn Gymraeg. Dyna i chi, er enghraifft, The Silence of the Lambs gan Thomas Harris. Fedra i ddim dychmygu Clarice Starling na Hannibal Lecter yn siarad iaith y nefoedd. Eto i gyd, mae Elen Wyn wedi llwyddo yma i gyflwyno i ni ein Clarice Starling ni ein hunain, sef Lena.



Oherwydd amgylchiadau teuluol fe symudodd Lena i fyw at Anti Sali yng ngwlad Wncwl Sam. Yno mae hi a'i chyd ex-pats yn ceisio glynu wrth y traddodiadau Cymraeg a Chymreig. Mae dathliad Gŵyl Ddewi Cymdeithas Gymraeg Washington D.C. yn taro deuddeg ... ond pediwch â dweud hynny wrth Lena gan fod ganddi ffobia rhifol!



Buan y gelwir ar Lena i chwilio am faban a herwgipiwyd. Dengys ei gallu i drafod â'r wraig a'i herwgipiodd, gan iddi achub y baban. Ond gelwir hi adref yn sydyn wedi i'w mam ddioddef salwch. Yn ôl yn nhawelwch gogledd Cymru rhaid iddi wynebu perygl sydd lawer mwy difrifol nag unrhyw berygl a wynebodd yn ei gwlad fabwysiedig.



Mae hon yn nofel sydd yng nghanol traddodiad dirgelwch a datrys. Mae yma fwy o glymau nag a geir mewn llond dysgl o sbageti. Mae'r cyferbyniad rhwng golygfeydd ac arferion y ddwy wlad yn hynod effeithiol. Mae yma ôl ymchwil trylwyr i orchwylion yr FBI heb i ni deimlo ein bod ni'n cael ein haddysgu.



Yn ganolog i'r cyfan mae clymau tynnach na chlymau dirgelwch. Clymau teuluol yw'r rheiny, clymau a gadwodd hen gyfrinachau'n ddiogel. Ond o dipyn i beth mae'r clymau yn y ddau achos yn datod, gan ddatgelu digwyddiadau a fu'n gudd am flynyddoedd.



Mae hon yn nofel sy'n canlyn rysáit angenrheidiol pob nofel gyffrous lwyddiannus. Mae hi'n symud yn gyflym gyda digon o sgadan coch i agor siop bysgod. Mae'r arddull yn llifo a'r disgrifiadau'n ddiwastraff. Mae'r prif gymeriadau'n bobl cig a gwaed, pobl y medrwch gydymdeimlo â nhw, hyd yn oed ambell un sydd wedi troseddu.



Dyma i mi y math o nofel y mae mawr angen amdani yn Gymraeg, nofel sy'n cynnig dihangfa o fywyd bob dydd. Ac yn y byd sydd ohoni, Duw a ŵyr fod arnom angen y fath ddihangdod. ~Lyn Ebenezer @ www.gwales.com