Rhannu Ambarél

Mae Sonia Edwards yn awdur sydd wedi hen ennill ei phlwyf ym myd llenyddiaeth Gymraeg, a chaiff ei hadnabod am ei harddull deimladwy, sensitif. Braf oedd ei gweld hi'n codi ar ei thraed i dderbyn y Fedal Ryddiaith yn Eisteddfod Môn eleni, a hithau'n un o bobol gwlad y medra. A bobol, mae hi'n medru! Mae ei chyfrol o straeon byrion, Rhannu Ambarél, eisoes wedi ennyn ymateb ffafriol iawn, a darllenwyr wedi eu swyno gan gynildeb hyfryd ei straeon.



Er bod arddull gyfareddol ac unigryw'r awdur yn gyson drwy'r straeon, mae amrywiaeth mawr mewn tôn ac awyrgylch o stori i stori. Mae tueddiad, boed hynny'n ymwybodol ar ran yr awdur ai peidio, i ysgrifennu am wahanol bynciau tabŵ – affêr rhwng myfyrwraig a'i thiwtor; hen ŵr yn cymryd cyffuriau anghyfreithlon i leddfu poen; profedigaeth. Er bod y rhain yn bynciau mawr, mae'r straeon a'r cymeriadau yn gwbl gredadwy.



Tuedda'r awdur i graffu ar fanylion bychain bywyd bob dydd ynghanol y sefyllfaoedd mawr yma o newid byd – a dyna ddod at symboliaeth yr ambarél. Mentraf ddweud na fydd unrhyw un a ddarllena'r straeon yma yn gweld yr eitem hon yn yr un ffordd eto. Mae'n symbol o agosatrwydd ac, wrth gwrs, yn eich diogelu rhag pob math o dywydd mawr.



Caiff Sonia Edwards ei hadnabod am ei throsiadau a'i chymariaethau trawiadol, ac mae'r rheiny'n frith drwy'r straeon yma. Disgrifir alawon fel 'pethau crwydrol, cyntefig fel y tonnau, yn aros 'run fath ond yn newid o hyd'. Wrth wneud paned, bydd 'sŵn y sarff o deciall yn chwythu'n biwis'. Byddai'r cyffyrddiadau barddonol yma yn gallu amharu ar lif y stori a theimlo braidd yn drwm, ond mae hynny'n cael ei osgoi am fod y ddeialog yn llifo mor hawdd. Mae lleisiau'r cymeriadau yn gwbl glir ac mae'r ieithwedd a'r geiriau yn gyfarwydd i ni i gyd.



A dyna yw hanfod hyfryd a chyfareddol Rhannu Ambarél. Mae'n cymryd cymeriadau a sefyllfaoedd sy'n gyfarwydd i ni i gyd, ac yn craffu arnyn nhw mewn manylder cain, barddonol, bendigedig. Dyma straeon fydd yn aros ym meddwl pob darllenydd am amser hir. ~Manon Steffan Ros @ www.gwales.com