Caersaint

Nofel hirddisgwyliedig yr awdures dalentog Angharad Price, a enillodd y Fedal Ryddiaith yn 2002 gyda'r clasur O! Tyn y Gorchudd. Nofel yw hon am Jaman Jones sy'n dychwelyd i'w dref enedigol ar ol etifeddu tA* ei fodryb, ac mae'n cynnig sylwebaeth ddeifiol ar fywyd tref Gymreig ar ddechrau'r 21ain ganrif. ~Publisher: Y Lolfa

Y chweched o Fai ac mae ’na ddau etholiad. Dau? meddech chi. Ia, ac ar hyn o bryd does dim amheuaeth ynglŷn â pha un sy’ wedi gafael ynof i. Rydw i yng nghanol berw hystings Caersaint a fedra i yn fy myw roi'r nofel i lawr.



Mae dau arweinydd gwahanol iawn yma - Med Medra â’i slicrwydd a’i ffraethineb, ochr yn ochr â’r Jamal naïf, onest a gwylaidd. Ond fe fydd yn rhaid i chi ddarllen nofel Angharad Price i gael y canlyniad.



Go brin y byddai ceisio gwerthu nofel sydd yn sôn am etholiad yn denu neb i’w benthyg heb sôn am ei phrynu pan fo’r cyfryngau wedi ein trochi (a’n boddi ar brydiau ) gyda blas a diflastod yr etholiad. Peidiwch â phoeni, mae Caersaint (a’r enwau cyfareddol fel Tonwen Bold, Angharad Bugbird, Babs Inc, Alun Stalin ac eraill) yn ddifyrrwch pur o grwydro hamddenol braf o Ffordd Bethlehem i gyfeiriad Stryd Victoria, hebio Gwynfa Stores a’r siop jips i ferw tafarn y Mona a’i theulu ‘anghymarus ac anghytûn’. Yma, down i gwmni Pepe, Heulwen Hwr, Haydn Palladium, Phil Golff, Pen Monyn a Magnum, y daeargi mwngral. Arwr y nofel (ac mae o’n dipyn o arwr) ydy Jamal Gwyn Jones ac mae ei fywyd yn ddrych o fywydau nifer o rai eraill, sydd fel pe bai bywyd ei hun yn chwarae triciau â nhw - anffodusion sy’n cael a cholli, sydd bron â chyrraedd ac yna’n crwydro, yn dyheu am y newydd ac eto’n methu gollwng yr hen. Mae’n ddirdynnol ar brydiau.



Ar brydiau yn unig oherwydd dyma gryfder Angharad Price. Mae’n gallu cyflwyno gwirioneddau a chondemniad grymus o’n cymdeithas wrth iddi wneud i ni chwerthin yn braf ar yr un pryd . . .



I’r rhai ohonom a wirionodd ar O! Tyn y Gorchudd mae edrych ymlaen mawr wedi bod am ei hail gyfrol. Ond mae hon yn gyfrol hollol wahanol, ond yr un mor orchestol gan mai clust a llygad llenor arbennig iawn sydd y tu ôl i hon hefyd. Llygaid yr un awdur a’n swynodd â Chwm Maesglasau sy’n gweld ac yn disgrifio ‘Coronau gleision Eryri. Porfeydd gleision y tir. Y Fenai’n las arian. Ac yng nghanol hyn i gyd, fel brenhines nad oedd yn fawr ond mawreddog, ond eto’n urddas i gyd, ymgodai tref Caersaint yn dyrau ac yn doeau a’r rheiny’n disgleirio’n borffor las wedi glaw a haul y gwanwyn.’ Yr un glust firain a wrandawodd ar sgwrs Evan bach a’i nain yng nghegin gefn Tynybraich sydd hefyd yn clywed sgwrs Alun Stalin a Jamal Gwyn: ‘Does gin i ddim diddordab mewn gwleiyddiaeth’. ‘Nag oes, mwn. Mae’r hogyn acw yn tŷ ni yn union yr un fath. Petha difrifol yn mynd ymlaen yn ei dre fo ’i hun . . . Dach chi’n pathetig. Plant Thatcher . . . Siwpyrgliwio’ch tina i sêt compiwtars, er bod gynnoch chi goesa a’r rheiny yn gweithio. Eich penna a’ch calonna wedi’u heijacio gan Bill Gates a Richard Branson . . .’



Yn dal heb eich argyhoeddi? Wel, mae yma stori garu hefyd! ~Eirwen Llwyd Jones @ www.gwales.com